Parmak Uçlarıyla Gören Adam: Eşref Armağan

Görebilmek için gözlere ihtiyacımız olmadığının hiç düşündünüz mü? Harvard Üniversitesi nöroloji bilim dalından profesörlerin beyin fonksiyonlarını incelediği ve parmak uçlarıyla görebildiği kanıtlanan; Türk aydınımız Eşref Armağan'ı tanımak ister misiniz?

Eşref Armağan 1953 İstanbul'da doğuştan görme engelli olarak dünyaya gelmiştir. Altı yaşından itibaren resim yapan Armağan ilk başta kağıt kalem kullansa da sonrasında ellerine yağlı boyaları alarak tuvale resimler çizmiştir. Gözleriyle görmese bile elleriyle incelediği, dokunduğu nesneleri boyutlandırıp resmetmiştir.

En büyük desteğini babasından gören Eşref Armağan; babasının onun için şekiller çizip etrafını çivilemesiyle şekilleri öğrenmesinde, boya kalemlerini bir sıraya göre dizip ezberlemesinde yardımcı olmuştur. Şimdi bile boyaları sırasına göre kullanmaktadır. Eserlerinde ağırlıklı olarak 5 renk ve siyahı bulunmaktadır. 

İnsanlara “Gölge ne renk? Işık nasıl eklenir?” gibi sorular sorduğumda karanlığı siyah, aydınlığı ise beyaz ile göstermem gerektiğini; ışığın geldiği tarafın aydınlık olması gerektiğini söylediler. Resimlerime gölge eklemeyi ilk kez denediğimde heyecanla babama gösterdim, ancak babam, iki tane elma çizdiğini söyledi.

Sonrasında Marmara Üniversitesi'nde bir resim öğretmeninden yardım isteyen Armağan, resimlerinde perspektiften yararlanmaya başladı.

Discovery Channel'da "Gerçek Süper İnsanlar" (Real Super Humans) belgeseline konuk olan Eşref Armağan'a Floransa Meydanı’ndaki vaftizhanenin küçük bir maketi verilerek bu maketin yukardan ve önden görünüşünü çizmesini istemişlerdir. O çizerken kalabalıkta sessizlik olunca başarısız olduğunu düşünen ressamımızı sonrasında büyük bir alkışla şaşırmıştır. Ayrıca bu çizimle 600 sene sonra, üç kaçışlı perspektifi çizen ilk kişi olmuştur. Bu sayede sadece Türkiye'de değil dünyanın her yerinde ün kazanmış ve pek çok yer gezip kendini açıklama ve eserlerini sunma şansı elde etmiştir.

Parmaklarını gözleri gibi kullandığını fark eden, Harvard Üniversitesi Nöroloji bilim dalından profesörler kendisinin beyin fonksiyonlarını incelemiş ve Armağan'ın nesneye dokunduğunda beynindeki görülen cisimlerin algılanmasıyla ilgili bölümünün harekete geçtiğini görmüşlerdir.

Yani bu dünyayı hiç görmemiş ve sanat eğitimi almamasına rağmen renkler, boyut ve perspektif kullanarak resim yapabilen Eşref Armağan Türkiye ve dünyada eserlerini tanıtmış ve tarihe geçmiş saygın bir ressamımızdır. Aynı zamanda, engelleri engelsiz yapmanın ne kadar kolay olduğunu kanıtlamaktadır. Engeller sadece kafamızdadır, engelleri engelsizliğe dönüştürmek için ilham kaynağı olan Armağan her birimize örnek olabilir. 

Eğer daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız Eşref Armağan’ın TEDX konuşmasını, TRT Arşiv videolarını ve Yeni Alanya Gazetesi’nin yayınladığı Discovery Channel belgeselini izleyebilirsiniz.